Cache, önbellek olarak adlandırılır. Bilgisayarda bulunan tüm verilerin geçici olarak saklandığı alandır.

Önbellekleme sayede işlem süresi kısalır, zaman kazanılır ve performans artar. Yani kullanıcıya yüksek performanslı bir deneyim sunulur. Chrome, Mozilla, Yandex, Explorer gibi tüm tarayıcılarda Cache bulunur. 

Önbellekte hangi veriler saklanır sorusu da sıkça sorulan sorular arasında yer alıyor. Önbellek, giriş yapılan web sitesinin HTML sayfalarını, sayfalarda bulunan görselleri, ikonları ve dokümanları geçici olarak belleğe alır.

Önbellek aracılığıyla depolanan veriler temizlenmediğinde bir süre sonra cihazda problemlere neden olabilir. Örneğin cihazın yavaş çalışmasına neden olabilir. Bu durumda önbellekte tutulan verilerin silinmesi gerekir. Bu işleme önbellek temizleme denir.

Önbellekleme (Cache) Ne İşe Yarar?

Önbellekleme, tüm verileri tekrar kullanmak üzere saklar. Bir web sitesine ilk kez oturum açtığınızda buradaki veriler önbellekte (Cache) depolanır. Aynı web sitesine ikinci kez giriş yaptığınızda buradaki verileri tekrar indirmekle uğraşmaz, daha az bant genişliği kullanarak cache depolama sisteminde daha önceden kaydedilen verileri kullanırsınız.

Hatta aynı web sitesine tekrar girmek istediğinizde ilk ziyaretinize göre cihazınızın daha hızlı çalıştığını gözlemleyebilirsiniz. “‌Cache ne işe yarar?” sorusuna kısaca web sitesi sayfalarının hızlı ve yüksek performanslı hale gelmesini sağlar diyebiliriz. 

Önbelleklemenin (Cache) Avantajları Nelerdir?

Önbellekleme çok çeşitli avantajlar sağlar. Bunlardan bazıları şöyledir:

1. Performans: Verileri önbellekte saklamak, bilgisayarın hızlı çalışmasını sağlar. Aynı zamanda daha önceden girişi yapılan web sitelerinde de sayfaların yüklenmesini bekleme gibi bir sorunla karşılaşılmaz. Hızla paralel bir şekilde performans da artar. Sayfaların ve görsellerin beklemeden dolması kullanıcı için günümüzde bu denli önemli olmuşken Cache kullanmak akıllıca bir tercih olacaktır. 

2. Çevrimdışı erişim: Tüm verilerin önbellekte depolandığını söylemiştik. Depolanan bu verileri internet olmadan, offline bir şekilde kullanmayı sağlar. Bu özellik sayesinde internetin olmadığı ortamlarda bile verilere kolayca erişilir. 

3. Tasarruf: Cache kaynakların tasarruflu bir şekilde kullanılmasını sağlar. Veri tabanı gibi maliyetleri düşürür. Örneğin, Cache kullanarak bilgisayarın batarya ömrü uzatılır. Ayrıca Cache, zamandan tasarruf etmeyi de sağlar.

Önbelleklemenin Dezavantajları Nelerdir?

Önbelleklemenin pek çok avantajı bulunsa da istenmeyen yönleri de bulunuyor. Peki önbelleklemenin dezavantajları nelerdir?

1. Bozulma: Önbellekler bozulabilir ve depolanan veriler karışabilir. Önbellekte depolanan verilerde oluşan sorun, uygulamaların veya tarayıcının çökmesine neden olur. Bu durumda önbellek temizliği yapılmalıdır.

2. Verim: Önbellekler küçük ve geçici depolardır. Önbellekteki verilerin çok fazla olması, sunucuya daha fazla yüklenmeye dolayısıyla da performansın düşmesine neden olur. Bu durumda büyük boyutlu veriler ve dosyalar silinerek önbellek temizliği yapılabilir. 

3. Güncelleme: Bir uygulama son sürümünü değiştirir ve güncelleme alırken önbellek eski verileri görüntülemeye devam eder. Bu da uygulama hatasına neden olur. Bilgiler güncellenmediği için kullanıcılar için yanıltıcı olabilir. 

Önbellek (Cache) Türleri Nelerdir?

• Sunucu Taraflı Cache

Sunucu taraflı Cache, kullanıcının bağlantı kurmak istediği web sitesine gönderilen isteklerde, isteğin gönderildiği sayfa ile ilgili verilerin sunucu önbelleğinde depolanmasını sağlar. Yani tüm veriler ve kaynaklar sunucu tarafında depolanır. 

• Tarayıcı Taraflı Cache

Tarayıcı taraflı Cache, istemcilerde depolanır ve tarayıcının bir parçasıdır. Açılış hızını ve görsel yükleme hızının artırılması amaçlanır. Google ve Firefox gibi pek çok web tarayıcısı bu özelliği kullanır. 

Kullanıcı siteye ilk kez giriş yaptığında metinler, resimler, sayfalar, komut dosyaları ve CSS gibi birçok kaynak önbellekte depolanır. Sayfaya ikinci kez giriş yapıldığında depolanan bu kaynaklar ve veriler sayesinde işlem çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilir. 

Önbelleği Temizlemek Ne İşe Yarar?

Önbellekte depolanan dosyalar ve veriler zamanla büyük boyutlara ulaşabilir. Bu da sistemin daha yavaş çalışmasına ve performans düşüklüğüne neden olur. Bu gibi durumlarda önbellek temizliği yapmak gerekir. Önbellek temizleme işlemi herkes tarafından kolayca yapılabilecek bir yöntemdir.

• Önbelleği temizlemek veri alanını genişletir. 

• Önbelleği temizlemek web sitelerinde yapılan güncellemelerin gözükmesini sağlar.

• Önbelleği temizlemek uygulamanın düzgün yüklenmesini sağlar.

• Önbelleği temizlemek kullanıcı gizliliği ve güvenliğini artırır.

Önbellek Hangi Sıklıkla Temizlenmeli?

Önbellek günlük, haftalık, aylık, yıllık ve hatta tüm zamanları kapsayacak şekilde yapılabilir. Önbelleği günlük olarak temizlemek hızlı erişilmek istenen dosyaların geç yüklenmesine neden olabilir.

Önbellek Temizliği Nasıl Yapılır?

Önbellek temizliği hem masaüstü bilgisayarlarda hem de mobil cihazlarda oldukça kolay bir şekilde yapılır. 

Bilgisayar Önbellek Temizleme İşlemi Nasıl Yapılır?

Bilgisayar önbellekleri tıpkı mobil cihaz önbellekleri gibi kolayca silinebilir. 

Genellikle, ayarlar sekmesine gidilerek temizleme işlemi yapılır. Bu sekmede gizlilik ayarları, çerezler ve kullanıcı geçmişi gibi bilgiler de bulunur. Kullanıcılar bu sekmelerden istedikleri verileri silebilirler. Ayrıca gizlilik ayarları, çerez yönetimi gibi işlemleri de istedikleri gibi değiştirebilirler.

Google Chrome Cache (Önbellek) Temizleme

• Chrome’u açın ve sağ üst köşedeki üç noktaya tıklayarak “Ayarlar” menüsüne tıklayın.

• Sol panelde bulunan “Gizlilik ve Güvenlik” menüsüne tıklayın.

• Menünün içerisinde açılan “Tarama verilerini temizlemeyi” seçin.

• “Önbelleğe alınan resimler ve dosyalar”, “Çerezler ve diğer site verileri” ve “Tarama geçmişi” onay kutularına tıklayın. Ardından “Zaman aralığını” seçerek verileri temizleyebilirsiniz.

Safari Cache (Önbellek) Temizleme

• MAC kullanıyorsanız, sağ üst köşede bulunan Safari sekmesine tıklayın. Ardından ‘’Tercihler’’ kısmına basın.  

• Açılan pencere üzerinde “Gizlilik” sekmesinde “Web Sitesi Verilerini Yönet” kısmını göreceksiniz. Burada önbellekte tutulan veriler bulunuyor. 

• “Tümünü sil” seçeneğine tıklayarak önbelleği temizleyebilirsiniz.

Mozilla Firefox Cache (Önbellek) Temizleme

• Firefox tarayıcınızı açın ve sağ üst köşede bulunan yan yana üç nokta butonuna tıklayın. 

• “Menü” düğmesine tıklayın ve “Tercihleri” seçin.

• Açılan sayfada “Gizlilik ve Güvenlik” yazan yere tıklayın. 

• “Verileri Temizle” yazan yere tıklayarak Firefox cache temizleme işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Microsoft Edge Cache (Önbellek) Temizleme 

• Microsoft Edge’i açın. Ekranın sağ üst köşesindeki yan yana üç nokta butonuna tıklayın.

• Buradan ”Ayarlar” butonuna tıklayın.

• Açılan sayfada “Gizlilik, arama ve hizmetler” menüsüne tıklayın. 

• Yeni sayfada “Göz atma verilerini temizle” butonuna tıklayarak verileri temizleyebilirsiniz. Ayrıca Microsoft Edge tarayıcıyı her kapattığınızda temizlenecek ögeleri seçmenize de olanak tanıyor. 

Mobil Cihazlarda Önbellek Temizleme İşlemi Nasıl Yapılır?

Mobil cihaz önbellekleri tıpkı bilgisayar önbellekleri gibi kolayca temizlenebilir. Mobil cihazlarda Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera Mini, Safari gibi tarayıcıların kendi menüleri içerisinden önbellek temizleme işlemi yapılacağı gibi telefonun ayarlar sekmesinden de mobil cihaz önbellek temizleme işlemi kolaylıkla yapılabilir.

Safari Cache (Önbellek) Temizleme (iOS)

• iOS cihazınızın “Ayarlar” bölümüne gidin.

• Ayarlarda “Safari” menüsünü göreceksiniz. Menüye tıklayarak geçmiş ve web site verilerinizi temizleyebilirsiniz.

Android Cache (Önbellek) Temizleme

• Android cihazınızda “Ayarlar” bölümüne gidin. 

• “Depolama” > “Diğer Uygulamalar” kısmını seçin.

• Buradan silinecek verileri seçin. Ardından “Önbelleği Temizle” seçeneğine dokunun.